نوشته حاضر، تقرير سلسله درس‏هاي ((حديث‏شناسي مهدويت)) از استاد شيخ نجم الدين طبسي است كه در ((مركز تخصّصي مهدويّت)) وابسته به بنياد حضرت مهدي موعود (عج) در قم، براي جمعي از طلاّب و دانش پژوهان ارايه شده است. از تلاش برادر حجت الله خسروي (از دانش‏پژوهان كوشاي اين دوره) در تدوين اين درس‏ها، سپاسگزاري مي‏شود.
 
 بررسي روايتي درباره مادر امام زمان(عج)
 يكي از روايت‏هاي بسيار شايع، قضيّه حضرت نرجس خاتون، مادر امام زمان(عج) است. ما، در آغاز، فشرده اين داستان و برخي از منابع آن را نقل مي‏كنيم و سپس به بررسي دو تن از افرادي مي‏پردازيم كه در نقل اين قضيّه، نقش اساسي داشته‏اند و در پايان نيز به اشكال‏هايي كه از نظر دلالي و سَنَدي به اين روايت وارد شده است، خواهيم پرداخت.
 

مقدمه‏
 در شماره پيش، دو مورد از محورهاي آسيب‏شناسي تربيتي مهدويت مطرح گرديد. در يكي از اين محورها، از دو آسيب، تحت عنوان حصاربندي و حصارشكني و از حالت سلامت، تحت عنوان مرزشناسي بحث شد. در محور ديگر، آسيب‏ها با عنوان كمال‏گرايي (غيرواقع‏گرا) و سهل‏انگاري و حالت سلامت با عنوان سهل‏گيري مورد بحث قرار گرفت.
 اكنون، در ادامه، به بررسي محورهاي زير خواهيم پرداخت:
 3. آسيب‏ها: گسست و دنباله‏روي؛ سلامت: هدايت.
 4. آسيب‏ها: مريد پروري و تكروي؛ سلامت: امامت.
 5. آسيب‏ها: قشري‏گري و عقل‏گرايي؛ سلامت: عقل‏ورزي.
 6. آسيب‏ها: خرافه‏پردازي و راززدايي؛ سلامت: حق‏باوري.
 7. آسيب‏ها: انحصارگرايي و كثرت‏گرايي؛ سلامت: حقيقت‏گرايي مرتبتي.

مقدمه‏
 در شماره پيش، دو مورد از محورهاي آسيب‏شناسي تربيتي مهدويت مطرح گرديد. در يكي از اين محورها، از دو آسيب، تحت عنوان حصاربندي و حصارشكني و از حالت سلامت، تحت عنوان مرزشناسي بحث شد. در محور ديگر، آسيب‏ها با عنوان كمال‏گرايي (غيرواقع‏گرا) و سهل‏انگاري و حالت سلامت با عنوان سهل‏گيري مورد بحث قرار گرفت.
 اكنون، در ادامه، به بررسي محورهاي زير خواهيم پرداخت:
 3. آسيب‏ها: گسست و دنباله‏روي؛ سلامت: هدايت.
 4. آسيب‏ها: مريد پروري و تكروي؛ سلامت: امامت.
 5. آسيب‏ها: قشري‏گري و عقل‏گرايي؛ سلامت: عقل‏ورزي.
 6. آسيب‏ها: خرافه‏پردازي و راززدايي؛ سلامت: حق‏باوري.
 7. آسيب‏ها: انحصارگرايي و كثرت‏گرايي؛ سلامت: حقيقت‏گرايي مرتبتي.

برگزيده سخنراني استاد قرائتي رياست محترم هيئت امناي بنياد حضرت مهدي موعود(عج) در جمع دانش پژوهان دوره دوم مركز تخصصي مهدويت.
 
بسم الله الرحمن الرحيم اَلّلهُمِّ كُنْ‏ِ لِوَلّيِكَ اگْ‏ُجِّةِ بْنِ اگْ‏َسَنِ صَلَواتُكَ عَلَيْهِ وَ عَط ابائِهِ ص‏ هذِهِ السَّاعَةِ وَ ص‏ كُلِّ ساعَهٍ وَ لِيّاً وَ حافِظًا وَ قائِداً وَ نايِاً وَ دَليلاً وَ عَيْناً حَطَّ تُسْكِنَهُ اَرْضَكَ طَوْعاً وَ جَُتِّعَهُ فشا طَويلاً.
 از اين كه در محضر شما فضلا هستم بسيار خوشحالم، نكاتي، از باب تذكر و تجربياتي كه دارم خدمتتان عرض مي‏كنم، شايد مفيد واقع شد.
 حوزه علميه، چيزي كه كم دارد، حوزه كاري است؛ يعني، روحاني فاضل زياد داريم؛ امّا وقتي وارد يك جا مي‏شود و مي‏خواهد حرف بزند، تمرين و تجربه كم دارد. به همين جهت برنامه‏هاي ما در زمينه صادرات موفّق نبوده است؛ مثلاً افرادي كه به اسم عقيدتي - سياسي به پادگان‏هاي ارتش رفته‏اند، بايد دوره‏هايي در زمينه ارتباط با سربازان، نيروهاي دريايي، خلبانان و... ببينند. و هر يك دوره‏هاي خاص خود را دارد؛ همان طور كه پارچه شلوار، با پارچه عمامه فرق مي‏كند.
 بايد دوره‏هايي را بگذاريم كه چگونه براي بچّه‏ها قصه بگوييم؛ چگونه راجع به امامت حرف بزنيم؛ چگونه با وهابي‏ها بحث كنيم؛ چگونه درباره امام زمان صحبت كنيم. حوزه علميه نه تنها هيچ برنامه‏اي براي افرادي كه به جمكران مي‏آيند ندارد؛ بلكه نقشي هم در آمدن اين افراد به آن جا ندارد. البته اين نسلي كه به جمكران مي‏آيند، نسل آب بندي شده است؛ يعني، نسل بيست ميليوني آموزش و پرورش، دانشگاه و... كه بايد با آنان  كار كرد.

يكم. امامت، خورشيد حيات بخشي است(1) كه شيعه با اعتقاد به آن گره خورده و راه خويش را در تاريخ آغاز كرده و از اسلام خلفا و كج راهه‏ها و بي راهه‏ها جدا نموده است. تولد، حيات، بالندگي و بقاي شيعه در گرو اين حقيقت بزرگ قرآني(2) و يادگار سترگ پيامبر (ص) است. رسول بزرگ اسلام آن‏قدر كه بر اين امر عظيم سفارش مي‏فرمود، به هيچ يك از امور ديگر سفارش نمي‏فرمود(3) و آن‏قدر كه براي اين مهم از نخستين روزهاي دعوت علني تا آخرين لحظات عمر مبارك خويش، در بستر بيماري گام بر مي‏داشت و اقدام مي‏كرد، براي هيچ كار ديگري اهتمام نمي‏ورزيد و زمينه سازي نمي‏كرد.
امامت، قلب تپنده شيعه و چراغ راه تشيع در گردبادهاي حوادث و ايام است. امامت، رمز وحدت و ركن اساسي دين و سرمايه عظيم تشيع است. امامت چراغ هدايت، كشتي نجات و امانت خدا بر روي زمين است. مي‏توان آن را پذيرفت و به عزّت و فوز و فلاح رسيد و مي‏توان از آن چشم پوشيد و در ذلّت، ضلالت و تحيّر فردي و اجتماعي روزگار گذراند.(4)
دوم. در ميان امامان شيعه، امام دوازدهم از ويژگي‏ها و امتيازهاي خاصي برخوردار است. او تنها كسي است كه تمامي جهان را از عدل و داد سرشار خواهد ساخت؛ همان گونه كه از ظلم و بيداد پر شده است. او كسي است كه پيامبر(ص) و همه امامان، از ساليان دور، آمدن او را بشارت مي‏دادند و با ياد او و دولت او، خود و شيعيان را آرامش مي‏بخشيدند. او كسي است كه بيني تمامي گردنكشان را به خاك خواهد ماليد و اسلام را فرا گير خواهد ساخت و بر جاي جاي اين عالم گلبانگ ((لا اله الا اللَّه، تمّد رسول اللّه)) را طنين انداز خواهد ساخت و بر اين كره خاكي حكومت واحد جهاني اسلام را بنيان خواهد نهاد.
سوم. امامت خاستگاه انقلاب اسلامي ايران است. رابطه امامت با انقلاب، رابطه ((والد)) و ((ما ولد))(5) و رابطه ريشه با برگ است. ريشه برگ را مي‏زايد و برگ ريشه را نيرو مي‏بخشد. انقلاب ايران هم‏چنان كه بر خاسته از اعتقاد به امامت است، امروز زمينه ساز قيام و حكومت امام مهدي (عج) است. نقش رهبري پيامبر گونه امام راحل (ره) و نقش عنصر معنويّت و فقاهت و نيابت از سوي امام زمان(عج) و در نتيجه ولايت پذيريِ مردم در پيروزي انقلاب، بر كسي پوشيده نيست.